بیماری پیسی، برص، لک وپیس (ویتیلیگو): علت و درمان

ویتیلیگو یک اختلال پوستی است که با ظاهر لکه‌های سفید روی پوست در مناطق مختلف بدن همراه است. این اختلال به دلیل از بین رفتن سلول‌های ملانوسیت، که ماده رنگی پوست را تولید می‌کنند، ایجاد می‌شود. علاوه بر پوست، ویتیلیگو می‌تواند بر روی غشاهای مخاطی مانند بافت‌های دهان، بینی و چشم نیز تأثیر بگذارد. این اختلال معمولاً در هر دو طرف بدن همزمان ظاهر می‌شود و لکه‌ها معمولاً از نواحیی شروع می‌شوند که بیشتر در تماس با نور خورشید هستند. ویتیلیگو اغلب در افرادی که پوست تیره دارند بیشتر دیده می‌شود. این اختلال می‌تواند منجر به فشار روانی شود و افراد مبتلا ممکن است احساس خجالت کنند.

علل بیماری

علت بیماری ویتیلیگو هنوز به طور کامل مشخص نیست. اما احتمالاً ویتیلیگو یک بیماری خود ایمن است، به این معنی که سیستم ایمنی بدن به طور اشتباه با قسمت‌هایی از بدن به مبارزه برمی‌خیزد. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن ممکن است ملانوسیت‌های پوست را از بین ببرد. همچنین وجود یک یا چند ژن در بدن ممکن است باعث شود که فرد بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری باشد. برخی محققان فرضیه دارند که ملانوسیت‌ها خود را از بین می‌برند، در حالی که دیگران فکر می‌کنند که عواملی مانند آفتاب سوختگی یا مشکلات عاطفی ممکن است نقشی در ایجاد ویتیلیگو داشته باشند، اما هنوز ثابت نشده است که این موارد علت مستقیم ایجاد ویتیلیگو باشند.

بعضی از محققان باور دارند که حساسیت ژنتیکی ممکن است در اثر عوامل محیطی مانند بیماری‌های التهابی پوست، سوختگی و تزریق استروئید درون زخم‌ها و خراش‌ها، خود را نشان دهد. این موارد ممکن است به عنوان عوامل محرک برای ایجاد بیماری خود ایمن ویتیلیگو عمل کنند. این بیماری تا حد زیادی یک مشکل آرایشی است و ممکن است باعث ایجاد عفونت و مسری نیز شود. اما هنوز به طور کامل مشخص نیست که چگونه این عوامل محیطی می‌توانند بیماری ویتیلیگو را ایجاد کنند.

 فاکتورهای خطرپذیری

بسیاری از افراد در سن بیست سالگی به ویتیلیگو مبتلا می‌شوند، اما این مشکل ممکن است در هر سنی رخ دهد. این اختلال در همه نژادها پیش می‌آید و بر دو جنس به طور یکسان تاثیر می‌گذارد، اما در افرادی که دارای پوست تیره هستند بیشتر مورد توجه قرار میگیرد. افراد مبتلا به بیماری‌های خود ایمن (مانند پرکاری تیروئید) بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به ویتیلیگو قرار دارند. دانشمندان نمی‌دانند چرا ویتیلیگو با بیماری‌های خود ایمن ارتباط دارد. با این حال، اکثر افراد مبتلا به ویتیلیگو هیچ بیماری خود ایمنی ندارند. همچنین ممکن است ویتیلیگو بصورت ارثی در خانواده‌ها وجود داشته باشد. کودکانی که والدینشان مبتلا به این اختلال هستند بیشتر در معرض ابتلا به ویتیلیگو قرار دارند. با این حال، اکثر کودکان به ویتیلیگو مبتلا نمی‌شوند، حتی اگر والدینشان این بیماری را داشته باشند.

 علائم

علامت اصلی ویتیلیگو وجود لکه‌های سفید روی پوست است. این لکه‌ها در قسمت‌هایی از پوست که بیشتر در معرض آفتاب قرار می‌گیرند شایع‌تر است. این لکه‌ها ممکن است بر روی دست‌ها، پاها، بازوها، صورت و لب‌ها باشد. سایر قسمت‌هایی که معمولا لکه‌های سفید در آنجا ظاهر می‌شوند عبارتند از:

• زیر بغل و کشاله ران (محل اتصال پا و بدن)
• اطراف دهان
• چشم‌ها
• سوراخ‌های بینی
• ناف
• اندام تناسلی
• قسمت‌های رکتوم

 تشخیص

پزشک از  تاریخچه خانوادگی و سوابق پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایشات دیگر برای تشخیص ویتیلیگو استفاده خواهد کرد. پزشک برای جلوگیری از سایر مشکلات پزشکی، یک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد. آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• نمونه برداری کوچک (بیوپسی) از پوست مبتلا به بیماری
• آزمایش خون
• معاینه چشم

 در مراحل اولیه این بیماری می‌توان از نور ماوراء بنفش برای شناسایی و تعیین اثربخشی درمان استفاده کرد. پوستی که به ویتیلیگو مبتلا است، هنگامی که در معرض نور سیاه قرار گیرد، آبی رنگ می‌شود. در مقابل، پوست سالم هیچ واکنشی نشان نخواهد داد.

 درمان 

درمان ممکن است باعث شود که پوست بهتر وصاف‌تر به نظر برسد. درمان ویتیلیگو ممکن است رنگ را به پوست آسیب دیده بازگرداند. اما مانع ادامه‌ی از بین رفتن رنگ پوست یا بازگشت مجدد این مشکل نمی‌شود. درمان‌های بسیاری برای کمک به بازگرداندن رنگ پوست و یا حتی از بین بردن رنگ پوست وجود دارد.

 کرم‌ها

استفاده از یک کرم کورتیکواسترویید برای پوست آسیب دیده ممکن است به بازگشت رنگ پوست کمک کند، به ویژه اگر در اوایل بیماری استفاده از آن را شروع کنید. ممکن است چند ماه متوجه تغییر رنگ پوستتان نشوید. این نوع کرم مؤثر بوده و استفاده از آن آسان است. اشکال خفیف این دارو ممکن است برای کودکان و افرادی که قسمت‌های زیادی از پوستشان تغییر رنگ داده تجویز شود. داروهایی که بر سیستم ایمنی تاثیر می‌گذارند. پمادهای حاوی تاکرولیموس یا پیمکرولیموس (مهار‌کننده‌های کلسینیرین) برای افرادی که دارای نقاط کمرنگ کوچکی به ویژه در صورت و گردن هستند، موثر است. این درمان ممکن است عوارض جانبی کمتری نسبت به کورتیکواستروئیدها داشته باشد و می‌تواند با نور ماوراء بنفش (B (UVB مورد استفاده قرار گیرد.

نور درمانی

این روش ترکیبی از سورالن و درمان با نور است. این درمان ترکیبی از یک ماده گیاهی به نام سورالن با نور درمانی (فتوشیمی‌ تراپی) برای بازگشت رنگ به لکه‌های روشن است. پس از گرفتن سورالن از طریق دهان یا استفاده از آن بر روی پوست آسیب‌دیده، شما در معرض نور ماوراء بنفش (A (UVA، نور UVB یا نور اکسایمر قرار می‌گیرید. این روش‌ها نتایجی بهتر از دارو یا فقط نوردرمانی دارند. ممکن است نیاز باشد که به مدت شش تا دوازده ماه این درمان را تا سه بار در هفته تکرار کنید.

 تاتو کردن (میکروپیگمنتیشن) 

در این روش، پزشک از دستگاه جراحی ویژه‌ای برای رنگ‌آمیزی پوست استفاده می‌کند. آرایش دائم در افرادی که دارای لکه‌های تیره‌تر در لب‌ها و در اطراف لب‌ها هستند موثر است. معایب این روش عبارتند از مشکل مطابقت با رنگ پوست و وجود این احتمال که پس از تاتو ممکن است لکه‌های دیگری از ویتیلیگو ایجاد شود.

 جراحی

اگر نور درمانی موثر نبود، می‌توان از جراحی استفاده کرد. جراحی را می‌توان همراه با دیگر روش‌های  درمانی نیز انجام داد. هدف از موارد زیر این است که با روش‌های ترمیمی رنگ پوست را تغییر دهند.

 پیوند پوست

درمان ویتیلیگو از دو گروه اصلی روش‌های پیوند استفاده می‌کند: پیوند بافت و پیوند سلولی. پیوند بافت شامل انتقال بافت کلی به پوست گیرنده می‌شود، در حالی که پیوند سلولی شامل جداسازی پیوند‌های پوست و قرار دادن آنها به صورت سلولی یا پس از رشد و تکثیر در محیط‌های کشت بر روی پوست گیرنده است. عموماً، روش‌های پیوند بافت ساده‌تر و راحت‌تر از روش‌های پیوند سلولی هستند. در روش پیوند پوست، پزشک بخش‌های بسیار کوچکی از پوست نرمال و رنگی فرد را جدا کرده و آنها را به قسمت‌هایی که رنگدانه‌هایشان را از دست داده‌اند، پیوند می‌زند. این روش گاهی اوقات برای لکه‌های کوچک ویتیلیگو استفاده می‌شود و بیشتر موارد پیوند پوست موفق هستند. این روش یک روش موثر برای کنترل پیشرفت زخم و پیشگیری از عفونت است، زیرا بهبودی زخم را تسریع می‌کند و از ایجاد عفونت یا زخم‌های ناخوشایند جلوگیری می‌کند.

پیوند پوست تاول

در این روش، پزشک معمولا با مکش تاولی بر روی پوست رنگی شما ایجاد می کند. سپس پوست روی تاول را جدا کرده و آن را به قسمتی از پوست که کم‌رنگ است پیوند می‌زند. در این روش از مکش استفاده می‌شود تا با ایجاد یک شکاف روی محل اتصال درمو-اپیدرمال، پیوند‌های پوستی بسیار نازک ایجاد شود. سپس این پیوندهای نازک روی پوست گیرنده‌ی درمابریدد اعمال می‌شود. مزایای پیوند با این روش اینست که این یک روش تطابق زیبایی است و احتمال ایجاد زخم در محل گیرنده یا اهدا کننده‌ی پوست کم است. قسمت‌هایی مانند لب به خوبی به روش تولید تاول با مکش پاسخ می دهند.